We wrześniu 2020 r., została otwarta nowa wystawa stała „Gród Santok. Strażnica i klucz królestwa”, która prezentuje historię średniowiecznego grodu w Santoku.
Santok, obecnie wieś gminna o charakterystycznym układzie tzw. „ulicówki” z przepięknymi widokami na zlewisko Warty i Noteci, swymi korzeniami sięga VIII wieku - czasów powstania najstarszej osady. Na przełomie IX/X wieku powstaje tam pierwszy gród. Swoje przysłowiowe „pięć minut” w historii Polski Santok (pradawny Sątok) miał w X, XI, XII wieku. Warowne położenie grodu, znajdującego się na szlaku handlowym, sprawiło, że stał się on kasztelanią i prepozyturą kościelną, a tym samym pełnił ważną rolę w tworzącym się państwie Mieszka I i Bolesława Chrobrego . To o Santoku pisał Gall Anonim, że jest „ strażnicą i kluczem królestwa”. Od XIII wieku następował systematyczny upadek grodu, kiedy zaczęła rozwijać się osada na prawym brzegu rzeki - dzisiejszy Santok.
W czerwcu 1978 roku otwarto w Santoku Muzeum Grodu jako Oddział Muzeum Okręgowego w Gorzowie Wlkp. Osią Muzeum stała się wystawa archeologiczna, na której pokazano historię wczesnośredniowiecznego Santoka w oparciu o zabytki z badań wykopaliskowych z lat 1958-1965. W 2004 roku miał miejsce generalny remont budynku muzealnego, zaś w lutym 2005 roku otwarto wystawę „Dzieje Grodu w Santoku”. Wystawa ta, podobnie jak poprzednia, była wystawą archeologiczną, oparta na znaleziskach pozyskanych z badań powojennych, ale poszerzoną o dostępny zbiór zabytków poniemieckich. Wystawa zbudowana była z segmentów tematycznych, prezentujących poszczególne etapy rozwoju grodu, Santok na tle Europy w średniowieczu, jak i zajęcia codzienne mieszkańców.
W 2020 roku po generalnym remoncie budynku sfinansowanym przez Gminę Santok, została otworzona nowa wystawa stała "Gród Santok. Strażnica i klucz królestwa", współfinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Wspieranie działań muzealnych" oraz budżetu Województwa Lubuskiego i Muzeum Lubuskiego.
Na wystawie zaaranżowano wykopy archeologiczne z reliktami zabudowy odkrytej na grodzisku w Santoku. W gablotach znajdują się zabytki pozyskane w trakcie badań wykopaliskowych. Cennym uzupełnienie wystawy są animacje odtwarzające elementy życia codziennego we wczesnośredniowiecznym grodzie.
Zwiedzanie muzeum rozpoczynamy od obejrzenia kilkuminutowego filmu „Od osady do grodu. Santok we wczesnym średniowieczu”. Wystawa podzielona jest na moduły. „Idąc po śladach...” poznajemy najstarsze dzieje osadnictwa na terenie Santoka i okolicy, jeszcze sprzed grodowego okresu. „Rozległe kontakty” pokazują handel dalekosiężny na terenie całej Europy, w którym uczestniczył gród w Santoku już w IX/X wieku. „Strażnica królestwa” opowiada o strategicznej roli grodu i formowaniu się drużyny książęcej za czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego. „Zwyczajny dzień” to prezentacja zabytków związanych z życiem codziennym mieszkańców grodu w XII i XIII w., a także warsztatów kowala czy chaty rogownika. Przy realistycznych rzeźbach mieszkańców grodu prezentowana jest animacja „Żniwa” pokazująca jeden dzień z życia średniowiecznych santoczan. Moduł „Człowiek świątynią ducha” wprowadza nas w temat chrystianizacji ziem polskich, a także powstawania pierwszych kościołów na grodach - w tym kościoła pw. św. Andrzeja, którego relikty odkryto na grodzisku w Santoku. Nasza opowieść o Santoku kończy się w XV wieku, w którym gród stracił znaczenie, a ludność mieszkała po drugiej stronie rzek, w miasteczku - tak Santok określano w dokumentach do XVII wieku.
Zapraszamy do Muzeum Grodu Santok!
Muzeum Grodu Santok znajduje się tuż przy przeprawie promowej. W okresie wiosenno-letnim można zwiedzanie Muzeum połączyć z przeprawą na grodzisko. Obok wystawy stałej poświeconej dziejom grodu Muzeum oferuje również wystawy czasowe. Scenariusz merytoryczny wystawy opracowała dr Kinga Zamelska-Monczak, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, oddział Poznań.
Wodna 2A 66- 431 Santok
https://muzeumlubuskie.pl/muzeum-grodu-santok/
95 723 37 27
+48 662 257 611
pon-wt: nieczynne
środa-niedziela: 10-17
