Grodzisko

Gród w Santoku należał do ważnych ośrodków warownych, położonych na pograniczu pomorsko-wielkopolskim.

Średniowieczne grodzisko Santok

Grodzisko stanowi pozostałość po ważnym pod względem strategicznym punkcie u ujścia Noteci do Warty, broniącym jednego z nielicznych przejść przez bagna nadnoteckie na szlaku z Poznania przez Międzyrzecz do Szczecina.

Usytuowanie i opis

Grodzisko położone jest na suchej kępie piaszczystej, w widłach Warty i Noteci, na południowym brzegu Noteci na prawym, wschodnim brzegu Warty – obecnie na lewym z powodu zmiany koryta rzeki po powodzi w 1885 r. Grodzisko w Santoku to wklęsły, dwuczłonowy obiekt. Pierwotnie kształt całego założenia w przybliżeniu kolisty, średnica około 240 m. Od strony północnej grodzisko zostało dość znacznie ścięte, co stało się w trakcie poszerzania koryta Warty. W północno-zachodniej części obiektu znajdował się stożek o średnicy około 40 m, który wznosił się około 10 m ponad lustro wody. Była to pozostałość późnego grodu na kopcu, który do czasów współczesnych przetrwał w stanie szczątkowym. W partii północnej znajdowały się też pozostałości wałów grodu wewnętrznego, do którego przylegało obszerne podgrodzie (tzw. gród zewnętrzny), otoczone wałem, jeszcze w 1932 r. wznoszącym się na wysokość 5 m, zaś w 1958 r. 3 m. W części środkowej grodziska znajduje się niewielkie wyniesienie z fragmentem wału wewnętrznego.

Historia

Gród w Santoku był zasiedlony bez przerwy od końca VII do XIV w. Na początku na piaszczystej łasze powstała osada, którą następnie otoczono palisadą. Nie jest wykluczone, że już na przełomie IX i X w. gród był otoczony wałem drewniano-ziemnym. Około połowy X w. gród uległ zniszczeniu podczas pożaru, po czym, jeszcze w X stuleciu, został otoczony walem drewniano-ziemnym. W jego drugiej połowie na zewnątrz grodu założono podgrodzie otoczone wałem oraz fosą. Od przełomu X i XI w., obok dobrze prosperującego rolnictwa i rybołówstwa, datuje się rozkwit rzemiosła, zwłaszcza garncarstwa, skupionego prawdopodobnie głównie na podgrodziu. Pod koniec XI w. miał miejsce pożar grodu, co najpewniej wiązało się z walkami wojska pod wodza Bolesława Krzywoustego z Pomorzanami. W tym okresie Pomorzanie wznieśli na północnym brzegu Warty niedużą warownię, która była przez nich wykorzystywana do napadów na gród w Santoku. Zniszczony gród odbudowano, a w pierwszej połowie XII w. znacznie go rozbudowano. Z okresu od początku XIII do schyłku XIV w. pochodzą m.in. ślady kamiennej budowli o nieznanym przeznaczeniu oraz cmentarz. Pod koniec XIII w. przebudowano bramę, używając do tego cegieł, a także zaczęto zastępować drewniane ulice kamiennymi brukami. Przebudowę grodu kontynuowano w następnym stuleciu. Ostatni etap funkcjonowania stanowiska w Santoku wiąże się z kopcem z murowaną wieżą, otoczonym szeroką fosą, a istniejącym w XV w.

default

Ścieżka edukacyjna

Grodzisko na lewym brzegu Warty w Santoku jest sporą atrakcją turystyczną. Przy utwardzonej ścieżce ustawiono tablice informacyjne, a teren grodziska został częściowo ogrodzony, w pobliżu miejsca cumowania promu stanęła też wiata dla turystów.

Projekt pt. „Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejscowości Santok - etap 1: zagospodarowanie terenu historycznego grodziska w Santoku" został dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020 Oś Priorytetowa 9 „Infrastruktura społeczna”, Działanie 9.2 „Rozwój obszarów zmarginalizowanych”, Poddziałanie 9.2.2. „Rozwój obszarów zmarginalizowanych - ZIT Gorzów Wlkp.” Umowa o dofinansowanie zawarta w dniu 29 czerwca 2018r.
Wartość Projektu 641.614,39 PLN, Koszty kwalifikowane 613.519,67 PLN, Dofinansowanie 521.491,70 PLN

regulamin przeprawy promowej nowy
karta wizualizacj rpo2020.cdr

„Człowiek jest odbiciem natury, ale i lustrem, w którym natura przegląda się.”

Skontaktuj się z nami

Adres

Centrum Kultury i Rekreacji w Santoku ul. Gorzowska 37 66-431 Santok NIP 5993182835

Telefon

Biuro CKiR 887-101-361

Biuro Marina Santok 501-195-595